Eskola Sabatina Tetun Lisaun 4 - Maromak Iha Paixaun No Kompasionadu

SABBATH SCHOOL DEPARTMENT

TIMOR-LESTE MISSION

Lisaun 4

Maromak Iha Paixaun No Kompasionadu

Sábadu Lokaraik

Lee ba Estuda Semana Ida-ne’e nian: Salmo 103:13; Isaias 49:15; Oseias 11:1-9; Mat 23:37; 2 Kor 11:2; I Kor 13:4-8

Testu Memória: Inan bele haluha ninia bebe ne’ebé sei susu ka? Nune’e nia sei la hatudu laran luak ba ninia oan hosi ninia kabun laran ka? Maski sira bele haluha, maibé Ha’u sei la haluha ita

Emosaun dala barak ema haree hanesan buat ne’ebé la dezejadu no tenke evita. Ba ema balun, mosaun sira maka intrinsikamente irrasionál, no nune’e, mane ka feto di’ak sei la deskreve hanesan “emosionál”. Iha laran filozofia antigu Gregu nian, ideia kona-ba ema “rasionál”, ne’ebé maka (barak liu) la tama ba paixaun sira ka ne’ebé maka ukun nia emosaun sira liuhosi razaun la emosionál, hetan apresiasaun hanesan ideál.

Emosaun sira ne’ebé la iha kontrolu bele sai problematiku, sim. Maibé, Maromak kria ema sira ho kapasidade ba emosaun sira, no Maromak rasik maka hatudu iha Eskritura tomak hanesan esperiénsia emosaun sira ne’ebé klean. Se Maromak bele esperiénsia emosaun klean sira, hanesan Bíblia deskreve beibeik, entaun emosaun sira labele sai aat ka irrasionál—ba Maromak Bíblia nian di’ak tebes no iha matenek ne’ebé perfeitu.

Tuir loloos, iha lia-loos furak sira ne’ebé bele hetan hosi realizasaun katak Maromak nia domin ba ita maka domin ida ne’ebé emosionál tebes, maibé sempre ho avizu katak maski Maromak nia domin (emosionál ka seluk tan) perfeitu, ida-ne’e labele hanoin hanesan idéntika ho emosaun sira ne’ebé ema esperiénsia sira.

* Estuda lisaun semana ida-ne’e nian hodi prepara ba loron Sábadu, 25 Janeiru.

Domingu – 19 de Janeiru

Liu fali Inan nia Domin

Karik domin boot liu ne’ebé komún ba ema nia esperiénsia maka domin husi inan-aman ida ba oan ida. Bíblia dala barak uza imajen kona-ba relasaun inan-aman no oan nian hodi hatudu Maromak nia laran-sadia ne’ebé furak ba ema sira, subliña katak Maromak nia laran-sadia maka’as liu duke espresaun umana ne’ebé kle’an no furak liu kona-ba emosaun ne’ebé hanesan.

Lee Salmu 103:13, Isaías 49:15, no Jeremias 31:20 . Saida maka sira-ne’e dezeñu sira hato’o kona-ba natureza no profundidade husi Maromak nia kompaixaun?

____________________________

____________________________

Tuir testu sira-ne’e, Maromak relasiona ho ita nu’udar Ninia oan doben sira, hadomi ita hanesan aman no inan diak ida hadomi nia oan sira. Maibé, hanesan Isaías 49:15 esplika, “Inan bele haluha ninia bebe ne’ebé sei susu ka? Nune’e nia sei la hatudu laran luak ba ninia oan hosi ninia kabun laran ka? Maski sira bele haluha maibé Ha’u sei la haluha ita” (Bíblia Kadi), maibé Maromak nunka haluha Nia oan sira, no Nia kompaixaun nunka lakon.

Notavelmente, termu ebreu “raḥam”, uza ba kompaixaun iha ne’e no iha testu barak seluk ne’ebé deskreve Maromak nia domin kompaixaun ne’ebé maka’as, fiar katak mai hosi termu ebraiku ba knotak (raḥam). No nune’e, hanesan matenek-na’in sira nota ona, Maromak nia laran-sadia maka “hanesan knotak domin-inan nian.” Loos duni, ida-ne’e boot liu duké ema ruma kompaixaun, maski inan ida nian ba nia oan ne’ebé foin moris.

Tuir Jeremias 31:20 (NKJV), Maromak haree Ninia aliansa ema sira nu’udar Ninia “oan doben” no “oan ne’ebé furak”, maski sira dala barak kontra Nia no halo Nia laran-susar. Maski nuneʼe, ​​Maromak dehan, “Haʼu-nia laran hakarak tebes nia” no “haʼu sei hatudu duni laran-sadiʼa ba nia”. Artigu definidu ne’e termu ne’ebé tradús “mizerikórdia” iha ne’e maka termu ne’ebé uza iha leten ba kompaixaun divina (raḥam). Liután, fraze “Ha’u nia fuan hakarak tebes” bele tradús literalmente hanesan “Ha’u nia laran hakilar.” Deskrisaun ida-ne’e maka klean tebes linguajen emosaun divina nian, ne’ebé signifika Maromak nia profundidade domin kompaixaun ba Ninia povu. Maski sira la laran-metin, Maromak kontinua haraik Ninia kompaixaun no mizerikórdia ne’ebé barak ba Ninia povu no halo ida-ne’e liu fali espetativa razoavel sira hotu.

Ba ita balun, rekoñese katak Maromak nia laran-sadia ba ita maka hanesan ho aman ka inan ne’ebé hadomi maka fó kmaan tebes. Maibé, ema balu bele luta tanba sira nia inan-aman ka inan-aman sira ladún hadomi. Dalan seluk saida maka Maromak nia laran-sadia bele hatudu ba sira?

Segunda – 20 de Janeiru

Domin ne’ebé maka’as ou Forsa

Profundidade ne’ebé labele sura hosi Maromak nia domin kompaixaun nian ba umanidade manifesta iha Oseias. Nai Maromak fó orden ba profeta Oseias, “Ba, hola feto aat ida, no ita sei hetan oan hosi sala foer, tanba nasaun ne’e halo sala foer boot, bainhira sira sees hosi Nai ” (Os. 1:2, Bíblia Kadi). Oseias 11 depois deskreve Maromak nia relasaun ho Ninia povu, maibé ho metáfora aman ida ne’ebé hadomi nia oan.

Lee Oseias 11:1-9. Oinsá maka imajen sira iha versíkulu sira-ne’e lori moris dalan ne’ebé Maromak hadomi no tau matan ba Ninia povu?

________________________

________________________

Maromak nia domin ba Ninia povu kompara ho laran-diʼak neʼebé inan-aman hatudu ba oan. Eskritura uza imajen sira hodi hanorin labarik ki’ik ida atu andar; kaer ema ida nia oan doben iha nia liman; kura no fornese sustentasaun; no ho laran-di’ak tau matan ba Ninia povu. Eskritura mós hateten katak Maromak “lori” Ninia povu hanesan de’it “‘hanesan mane ida lori nia oan mane’ ” (Deut. 1:31, Bíblia Kadi). Iha “Nia domin no iha Ninia mizerikórdia Nia sosa fali sira” no “hasaʼe no lori sira iha tempu uluk” ( Isa 63:9, 10 ).

Iha kontraste ho Maromak nia fidelidade ne’ebé la nakdoko, Ninia povu la fiel beibeik, ikusmai dudu Maromak dook no lori tesi-lia iha sira-nia an rasik no halo Nia laran-susar tebes. Maromak laran-sadia, maibé nunka ba eskluzaun justisa nian. (Hanesan ita sei haree iha lisaun tuirmai, domin no justisa lao hamutuk.)

Ita-boot sente laran-taridu tebes kona-ba buat ruma ne’ebé ita-boot nia estómagu churns? Ne’e maka tipu imajen ne’ebé uza ba profundidade emosaun Maromak nian kona-ba Ninia povu. Imajen sira husi ema ida nia fuan ne’ebé nakfilak no kompaixaun sira ne’ebé maka mosu maka linguajen idiomátiku emosaun klean nian, uza ba Maromak no ema.

Imajen ida-ne’e, kona-ba kompaixaun sira ne’ebé maka sunu (kamar), uza iha kazu hosi feto na’in-rua ne’ebé mai antes Salomão, ida-idak reklama bebé hanesan ho nia rasik. Bainhira Salomão haruka tesi kosok-oan ba rua (ho laiha intensaun atu estraga labarik), imajen ida-ne’e deskreve emosionál reasaun husi inan loloos (1 Liurai 3:26; kompara ho Gén. 43:30).

Ema ne’ebé maka sai inan-aman hatene saida maka lisaun ko’alia kona-ba. Laiha domin rai nian seluk ne’ebé maka hahú atu kompara. Oinsá ida-ne’e tulun ita atu komprende realidade domin Maromak nian ba ita, no saida konfortu bele, no tenke, ita foti hosi komprensaun ida-ne’e?

Tersa – 21 de Janeiru

Jezús nia laran-sadia/Kompaixaun

Iha Testamentu Foun, uza imajen sira ne’ebé hanesan ho Testamentu Tuan atu deskreve Maromak nia laran-sadia. Paulo hatete Bensaun ba itania Nai Jezus Kristu nia Maromak no Aman. Nia mak Aman ne’ebe hatudu laran luak no Maromak ne’ebe fo Kaman hotu.” (2 Kor. 1:3, Biblia Kadi). Liután, Paulo esplika iha Éfeso 2:4 katak “Maromak, ne’ebe riku ho laran luak, hadomi ita ho Ninia domin boot” (Biblia Kadi).

Iha ai-knanoik oioin, Kristu rasik uza beibeik termu sira visceral nian, emosaun ne’ebé maka’as atu hatudu Aman nia laran-sadia (Mt 18:27, 28). Lukas 10:33, Lukas 15:20). No linguajen hanesan ne’ebé deskreve divina kompaixaun iha Testamentu Tuan no Testamentu Foun mós uza iha Evanjellu sira atu deskreve Jezús nia resposta kompaixaun nian ba sira ne’ebé iha susar laran.

Lee Mateus 9:36, Mateus 14:14, Marcos 1:41, Marcos 6:34, no Lucas 7:13. Haree mós Mateus 23:37. Oinsá maka versíkulu sira-ne’e fó naroman ba dalan ne’ebé Kristu sente motivadu ho ema nia susar?

___________________

___________________

Dala barak iha Evanjellu sira, ema hatete katak Kristu book an atu kompaixaun hosi ema sira ne’ebé iha susar ka presiza. No Nia la’ós de’it sente kompaixaun, Nia aborda povu nia nesesidade sira.

No sim, Jesus mós lamenta kona-ba Ninia povu. Ema ida bele imajina matan-been iha Kristu nia matan bainhira Nia hateke ba sidade—“Dala hira ona mak Ha’u hakarak halibur hamutuk ó-nia oan sira hanean manu inan halibur ninia oan sira iha ninia liras okos. Maibé ó lakaoi!’ ” (Mat. 23:37, Bíblia Kadi). Iha ne’e, ita haree katak Kristu nia lamentasaun hanesan tebes ho ida-ne’e deskreve Maromak iha Testamentu Tuan tomak. Tuir loloos, bíbliku barak matenek-na’in sira nota katak imajen manu ida ne’ebé tau matan ba nia oan sira maka imajen sira ne’ebé uza de’it kona-ba divindade iha Oriente Médiu antigu. Iha ne’e, barak haree aluzaun ida ba imajen sira iha Deuteronômio 32:11, kona-ba Maromak hanesan manu ida semo iha leten, proteje, no tau matan ba nia oan sira.

Laiha ezemplu ida ne’ebé boot liu kona-ba Maromak nia domin boot ne’ebé nakonu ho laran-sadia ba ita duké Jezús rasik—ne’ebé fó Nia-An ba ita iha demonstrasaun ikus liu domin nian. Maibé, Kristu la’ós de’it perfeitu imajen Maromak nian. Nia mós modelu perfeitu ba umanidade. Oinsá bele ita modela ita nia moris tuir Kristu nia moris, hodi foka ba buat ne’ebé ita sente nesesidade sira ema seluk nian, no, nune’e, la’ós de’it haklaken Maromak nia domin maibé hatudu ida-ne’e iha maneira tanjível sira?

Kuarta – 22 de Janeiru

Maromak ida ne’ebé laran-moras?

Maromak neʼebé temi iha Bíblia mak “Maromak laran-sadiʼa”. Iha lia-ebraiku, Maromak mak hanaran el raḥum (Deut. 4:31). Termu “el” signifika “Maromak”, no raḥum maka forma ida ne’ebé diferente hosi abut ba kompaixaun (raḥum). Maibé, Maromak bolu la’ós de’it Maromak ne’ebé laran-sadia maibé mós Maromak ne’ebé laran-moras, el qana’. Hanesan Deuteronômio 4:24 hateten, “ ‘Na’i imi nia Maromak maka ahi ne’ebé han hotu, Maromak ne’ebé laran-moras [elqana’].’ ” (Haree Deut 4:24, Deut 6:15, Jos 24:19, Naum 1:2).

Primeiru Korintu 13:4 deklara katak “domin la laran-moras” (RSV). Oinsá bele entaun, Maromak maka “Maromak ne’ebé laran-moras”? Lee 2 Korinto 11:2 no konsidera dalan ne’ebé Maromak nia povu la fiel ba Nia iha tempu tomak narrativa sira Bíblia nian (haree, porezemplu, Sal. 78:58). Naroman saida maka sira-ne’e pasajen sira ne’ebé fó sai kona-ba komprensaun “inveja” divina?

_________________________

_________________________

Dala barak ema la komprende kona-ba “laran-moras” Maromak nian. Se ita-boot refere ba ema ida hanesan la’en ka feen ne’ebé laran-moras, karik ita-boot la signifika ida-ne’e hanesan komprimentu ida. Termu laran-moras dala barak iha konotasaun negativu iha lian barak. Maibé, iha Bíblia, laran-moras divinu laiha konotasaun negativu. Ne’e maka paixaun ne’ebé loos hosi la’en ida ne’ebé hadomi ba relasaun eskluzivu ho nia feen.

Enkuantu iha tipu ida laran-moras nian ne’ebé kontra domin (1 Kor. 13:4), tuir 2 Korinto 11:2, iha “laran-moras” neʼebé diʼak no loos. Paulo refere ba ida-ne’e nu’udar “laran-moras divinu” (2 Kor. 11:2). Maromak nia laran-moras maka de’it no sempre tipu ne’ebé loos no bele ko’alia di’ak liu hanesan Maromak nia domin ne’ebé maka’as ba Ninia povu.

Maromak nia paixaun (qana’) ba Ninia povu mai hosi Ninia domin ne’ebé kle’an ba sira. Maromak hakarak relasaun eskluzivu ida ho Ninia povu; Nia mesak de’it maka atu sai sira nia Maromak. Maibé, dala barak ema hatudu Maromak hanesan doben ne’ebé ema despreza, ne’ebé nia domin la hetan resposta (haree Oseias 1-3, Jer. 2:2, Jer. 3:1-12). Entaun, Maromak nia “inveja” ka “paixaun” nunka la provoka maibé sempre responde ba infidelidade no ema aat sira. Maromak nia laran-moras (ka “apaixonadu domin”) laiha konotasaun negativu sira husi ema nia laran-moras. Ne’e nunka inveja maibé sempre paixaun loos ne’ebé loos ba relasaun eskluziva ho Ninia povu no ba sira nia di’ak.

Oinsá ita bele aprende atu reflete tipu “laran-moras” ne’ebé di’ak hanesan ne’e ba ema seluk ne’ebé Maromak hatudu ba ita?

Kinta – 23 de Janeiru

Signifikadu husi Pentekosta

Maromak iha Bíblia nian maka laran-sadia no paixaun, no sira-ne’e emosaun divina sira maka ezemplu aas liu iha Jezús Kristu. Maromak maka simpátiku (kompara ho Isa. 63:9, Ebr. 4:15), afetadu tebes ho nia povu nia laran-susar (Juiz. 10:16, Lucas 19:41), no prontu atu rona, hatán, no fó kmaan (Isa. 49:10, 15; Mat. 9:36; Mat. 14:14).

Lee 1 Korinto 13:4-8. Iha dalan saida maka pasajen ida-ne’e bolu ita atu reflete Maromak nia domin ne’ebé nakonu ho laran-sadia no furak iha ita-nia relasaun sira ho ema seluk?

__________________________

_________________________

Ita hakarak tebes atu iha relasaun ho ema sira ne’ebé hatudu tipu domin nian deskreve iha 1 Korinto 13:4–8. Maibé dala hira maka ita buka atu sai ema hanesan ne’e hasoru ema seluk? Ita labele halo ita-nia an sai pasiénsia naruk no laran-di’ak; ita labele halo ita-nia an la sai invejadu, foti-an, laran-makerek, ka buka-an rasik. Ita labele halibur domin ida iha ita-nia an rasik ne’ebé “Domin lori todan hotu, fiar buat hotu, espera buat hotu no tahan buat hotu” ( 1 Kor 13:7, 8, Bíblia Kadi). Domin hanesan ne’e bele sai ezemplu iha ita-nia moris de’it nu’udar fuan husi Espíritu Santu. No hahí Maromak katak Espíritu Santu fakar Maromak nia domin ba fuan sira ne’ebé, ho fiar, iha Kristu Jezús (Rom. 5,5).

Ho Maromak nia grasa no Espíritu Santu nia kbiit, iha dalan prátiku saida maka ita bele hatán ba, no reflete, Maromak nia emosionál ne’ebé kle’an, maibé sempre perfeitamente loos no rasionál, domin? Primeiru, apropriadu de’it resposta mak adora Maromak ne’ebé mak domin. Segundu, ita tenke hatan ba Maromak nia domin hodi hatudu ativamente kompaixaun no domin ne’ebé laran-di’ak ba sira seluk. Ita labele hetan de’it konsolasaun iha ita-nia fiar sarani maibé tenke iha motivasaun atu fó kmaan ba ema seluk. Ikus liu, ita tenke rekoñese katak ita labele muda ita nia fuan, maibe Maromak deit mak bele

Entaun, mai ita husu ba Maromak atu haraik mai ita fuan foun ba Nia no ba ema seluk—domin ne’ebé moos no purifikadór ne’ebé hasa’e buat ne’ebé di’ak no hasai du’ut husi laran.

Husik ita-nia orasaun sai: “Nai aumenta imi no halo imi nakonu ho domin ba malu no ba ema hotu, hanesan ami hadomi imi, atu nune’e Nia bele hametin imi nia fuan laran iha santidade ne’ebe la iha sala iha ita nia Aman Maromak nia oin, bainhira Nai Jezús mai ho Ninia Santu sira hotu” (1 Tes. 3:12, 13, Bíblia Kadi).

Tanba saida maka mate ida ba an rasik no ba egoízmu no korupsaun ita-nia fuan naturál sira maka dalan úniku atu hatudu domin ida-ne’e? Saida maka opsaun sira ne’ebé ita bele halo atu nune’e bele mate mate ida-ne’e ba an rasik?

Sexta – 24 de Janeiru

Hanoin liután: Lee Ellen G. White, “The Beatitudes,” pp. 6–44, iha Hanoin sira Husi Foho Bensaun nian.

“Ema hotu ne’ebé iha sentidu ida kona-ba sira nia kiak klean, ne’ebé sente katak sira laiha buat di’ak ida iha sira-nia an rasik, bele hetan justisa no forsa hodi hateke ba Jezús. Nia dehan, ‘Mai Ha’u, imi hotu ne’ebé serbisu maka’as no todan tebes.’ Mateus 11:28 . Nia husu ba ita-boot atu troka ita-boot nia kiak tanba rikusoin Ninia grasa nian. Ita la merese Maromak nia domin, maibé Kristu. ami nia garantia, merese, no iha kbiit barak atu salva ema hotu ne’ebé sei mai ba Nia. Saida de’it maka ita-boot nia esperiénsia iha pasadu, maibé dezenkoraja ita-boot nia sirkunstánsia agora nian, se ita-boot mai hasoru Jezús de’it hanesan ita-boot, fraku, laiha kbiit, no dezesperadu, ami nia Salvadór ne’ebé laran-sadia sei hasoru ita-boot dook, no sei soe ita-boot nia liman sira domin no Ninia roupa justisa nian. Nia aprezenta ita ba Aman ho hatais iha hatais mutin husi Ninia karakter rasik. Nia husu iha Maromak nia oin iha ita-nia hodi dehan: Ha’u foti ona ema sala-na’in nia fatin. Keta hateke ba labarik laran-makerek ida-ne’e, maibé hateke ba Ha’u. Satanás husu ho lian maka’as hasoru ita-nia klamar sira, akuza sala, no reklama ita nu’udar nia vítima, Kristu nia raan husu ho kbiit neʼebé boot liu.”—Ellen G. White, Thoughts From the Mount of Blessing, pp. 8, 9.

Pergunta ba Diskusaun:

1. Haree ba saida maka inspirasaun iha leten hatete kona-ba oinsá, obrigado ba Jezús, ita aprezenta ba Aman. “Nia aprezenta ita ba Aman hatais roupa mutin husi Ninia karakter rasik.” Lae la importa oinsá ita bele sai dezanimadu dala ruma tanba ita-nia sala sira no falta sira, ka dala hira maka ita la reflete ba ema seluk kona-ba tipu domin ne’ebé Maromak fakar mai ita, tansá ita tenke fila fali nafatin ba notísia furak katak ita simu husi Aman tanba Jesus “aprezenta ita ba Aman hodi hatais hatais mutin Ninia karakter rasik”?
2. Imajina oinsá inan ne’e sente iha kazu sira na’in rua nian feto sira ne’ebé mai antes Salomão reklama katak bebé hanesan maka sira nia oan. Konsidera fali linguajen emosaun nian ne’ebé deskreve iha 1 Liurai 3:26. Oinsá ida-ne’e fó naroman ba tipu hanesan linguajen ne’ebé maka
3. Iha Evanjellu sira, ita haree katak Jesus dala barak movimentadu ho ema nia nesesidade. No saida mak Nia halo? Nia atua iha dalan ida ne’ebé maka hatán ba nesesidade sira povu nian. Saida maka maneira prátiku sira katak ita-boot nu’udar ema ida, ka karik nu’udar klase, bele hasoru nesesidade sira husi sira ne’ebé presiza konsolasaun?