SABBATH SCHOOL DEPARTMENT
TIMOR-LESTE MISSION
Lisaun 5
*25-31 de Januario 2025
Hirus Domin Divinu nian
Sábadu Lokaraik
Lee ba Estuda Semana Ida-ne’e nian: Salmu 78; Jonas 4:1-4; Mat 10:8; Mat 21::12,13; Jer 51:24,25; Roma 12:17-21.
Testu Memória: Maski dala barak selebra Maromak nia laran-sadia, ema barak hetan ideia ida-ne’e husi Ninia hirus ne’ebé perturba. Se Maromak maka domin, sira hanoin katak Nia tenke nunka espresa hirus. Nosaun ne’e, maibé, laloos. Nia hirus mosu diretamente husi Ninia domin.
Ema balun dehan katak Maromak Testamentu Tuan nian maka Maromak hirus nian no katak Maromak Testamentu Foun nian maka Maromak domin nian. Maibee Maromak ida deit; no Nia revela hanesan iha Testamentu rua ne’e. Maromak ne’ebé maka domin sai hirus ba buat aat—maibé tanba Nia maka domin. Jesus
Nia rasik hatudu hirus maka’as hasoru buat aat, no Testamentu Foun hanorin dala barak kona-ba hirus ne’ebé loos no apropriadu Maromak.
Maromak nia hirus sempre sai Ninia resposta ne’ebé loos no nakonu ho domin hasoru aat no injustisa. Hirus divina maka indignasaun ne’ebé loos ne’ebé motiva hosi laran-di’ak no domin ne’ebé perfeitu, no nia buka kriasaun tomak nia buras. Maromak nia hirus maka simplesmente resposta apropriadu domin nian ba buat aat no injustisa. Tuir loloos, buat aat provoka Maromak ba paixaun hodi favorese vítima sira buat aat nian no hasoru nia autór sira. Hirus divinu, entaun, maka ida seluk espresaun domin divinu nian.
* Estuda lisaun semana ida-ne’e nian hodi prepara ba loron Sábadu, 1 Fevereiru.
Domingu 26 de Januariu
Triste Tanba Aat
Maromak neʼebé temi iha Bíblia hadomi justisa no odi buat aat. Sala no buat aat, tanba ne’e, provoka Nia ba paixaun, paixaun ida ne’ebé espresa iha Naran sira ne’ebé hetan opresaun no abuzu, no mezmu iha kazu sira ne’ebé ema ida nia aat afeta liuliu ita-nia an rasik. Maromak odi buat aat tanba buat aat sempre hakanek Ninia kriatura sira, maski auto-inflije. Iha narrativa bíblika sira, Maromak repete beibeik provoka hirus tanba saida maka matenek-na’in bíbliku sira bolu nu’udar siklu rebeliun. Siklu ida-ne’e la’o hanesan tuirmai:
Povu sira kontra Maromak no halo buat aat, dalaruma mós hahalok aat sira, hanesan sakrifísiu labarik nian no buat aat sira seluk iha Nia matan.
Maromak retira tuir povu nia desizaun.
Povu hetan opresaun hosi nasaun estranjeiru sira.
Povu hakilar ba Maromak atu hetan libertasaun.
Maromak ho laran-di’ak salva povu.
Povu sira rebela fali hasoru Maromak, dala barak ho maka’as liu duke
Hasoru siklu aat no infidelidade ne’ebé maka’as tebes, maibé, Maromak hasoru beibeik ema nia infidelidade, maibé ho fidelidade ne’ebé laiha rohan, pasiénsia ne’ebé naruk, grasa ne’ebé furak, no kompaixaun ne’ebé klean.
Lee Salmo 78. Saida maka pasajen ida-ne’e hato’o kona-ba Maromak nia resposta ba Ninia povu nia rebeliun sira ne’ebé repete beibeik?
_______________________________
_______________________________
Tuir Bíblia, domin no justisa liga malu. Hirus divina maka resposta loloos domin nian hasoru buat aat tanba buat aat sempre hakanek ema ne’ebé Maromak hadomi. Laiha kazu ida iha Eskritura ne’ebé Maromak maka hirus ka hirus arbiru ka la justu.
No enkuantu Maromak nia povu husik beibeik no trai Nia, liu sékulu sira Maromak kontinua ho pasiénsia hodi fó kompaixaun liu espetativa razoavel hotu-hotu (Neh. 9:7–33), nune’e hatudu profundidade ne’ebé labele komprende husi Ninia laran-sadia ne’ebé naruk no mizerikórdia hadomi. Loos duni, tuir Salmo 78:38 , Maibé Nia iha laran luak no Nia perdua sira-nia sala, no Nia la halakon sira, dala barak Niathan Ninia hirus,, no la hatudu Ninia laran nakali hotu” (Bíblia Kadi).
Loos duni, Ita sai hirus tanba buat aat neʼebé ema halo ba ema seluk. Oinsá emosaun ida-ne’e ajuda ita-boot atu komprende di’ak liután, entaun, Maromak nia hirus ba buat aat?
Segunda 27 de Januariu
Maromak neineik atu hirus
Maromak sai hirus ba buat aat tanba Maromak maka domin. Maromak iha laran-sadia no laran-di’ak tebes ne’ebé profeta bíbliku ida fó kastigu ba Maromak tanba sai laran luak liu!
Hanoin kona-ba Jonas nia istória no hanoin kona-ba Jonas nia reasaun ba Maromak nia perdaun kompaixaun nian ba ema Nínive sira, iha Jonas 4:1–4. Saida ida-ne’e hatete mai ita kona-ba Jonas, no kona-ba Maromak? (Haree mós Mt 10:8 .)
_____________________________
_____________________________
Jonas nia reasaun ba Maromak nia mizerikórdia konta iha dalan prinsipál rua. Primeiru, ida-ne’e hatudu Jonas nia laran-toos rasik. Nia odi tebes ema Asíria sira tanba buat neʼebé sira halo ona ba Izraél neʼebé nia lakohi Maromak hatudu ba sira laran luak ruma.
Ida-ne’e lisaun ida ba ita! Ita tenke kuidadu atu guarda hasoru ida-ne’e atitude, maski bele komprende. Husi ema hotu-hotu, sira ne’ebé simu ona Maromak nia grasa tenke rekoñese grasa ne’ebé la merese no nune’e prontu atu habelar grasa ba ema seluk.
Segundu, Jonas nia reasaun reforsa oinsá sentrál Maromak nia kompaixaun no grasa maka ba Ninia karakter. Jonas familiar tebes ho Maromak nia mizerikórdia ida-ne’e—tanba duni Maromak “grasa no laran luak”Ó “neineik atu hirus no iha domin metin ne’ebe luan tebes. No O lakoi haruka dezastre” (Jonas 4:2, Bíblia Kadi)—Jonas hatene katak Na’i sei la fó tesi-lia hasoru Nínive. Maromak trata ho justisa no laran luak ba povu no nasaun hotu-hotu.
Fraze iha lia-Ebreu neʼebé tradús nuʼudar “neineik atu hirus” ka “pasiénsia” bele tradús literalmente “inus naruk”. Iha idioma ebraiku, hirus metafórikamente asosiadu ho inus, no inus nia naruk metafórikamente imajen tempu hira maka presiza atu ema ida sai hirus.
Referénsia sira ba Maromak hanesan “inus naruk”, entaun, hatudu katak Maromak neineik ba hirus no pasiénsia. Enkuantu la presiza tempu naruk ba ema atu sai hirus, Maromak iha pasiénsia no pasiénsia tebes, no fó grasa ho livre no barak, maibé la justifika sala ka taka matan ba injustisa. Envezde, Maromak rasik maka halo expiasaun ba sala no aat liuhosi krús atu nune’e Nia bele sai justu no justifikadór ba sira ne’ebé fiar iha Nia (Rom 3:25, 26)
Ita-boot falla ona atu hatudu laran luak ka grasa ba ema ne’ebé halo sala ba ita-boot? Oinsá ita-boot bele hanoin-hetan saida maka Maromak halo ona ba ita-boot atu nune’e ita-boot sai laran-di’ak liután ba ema seluk hodi hatan ba grasa barak ne’ebé Maromak hatudu ba imi? No oinsá ita hatudu laran luak no grasa lahó fó lisensa ba sala ka permite abuzu ka opresaun?
Tersa 28 de Januariu
Indignasaun ne’ebé loos
Maski iha forma hirus nian ne’ebé la apropriadu barak, Bíblia mós hanorin katak iha “hirus ne’ebé loos”.
Imajina inan ida ne’ebé haree nia oan-feto ho tinan tolu halimar iha fatin halimar nian no depois, derrepente, mane ida ataka nia oan-feto. Nia tenke la hirus? Klaru, nia tenke halo. Hirus maka resposta loloos husi domin iha sirkunstánsia hanesan ne’e. Ezemplu ida-ne’e ajuda ita atu komprende Maromak nia “indignasaun ne’ebé loos.”
Lee Mateus 21:12, 13 no João 2:14, 15. Saida mak Jezús-nia reasaun ba maneira ne’ebé maka templu ne’e uza hateten mai ami kona-ba Maromak nia hetan hirus ba buat aat?
______________________________
______________________________
______________________________
Iha kazu sira-ne’e, Jezús hatudu “laran-manas divinu” hosi indignasaun justu hasoru sira ne’ebé trata Maromak nia templu hanesan buat baibain no ne’ebé maka transforma ida-ne’e ba “na’ok-teen sira-nia kuak” atu bele aproveita feto-faluk sira, oan-kiak sira, no ema kiak sira (Mat. 21:13; kompara ho João 2:16). Templu no servisu sira, ne’ebé tuir loloos atu reprezenta Maromak nia laran-di’ak perdaun no Ninia hamoos ema sala-na’in sira, uza fali atu bosok no hanehan ema balun ne’ebé vulneravel liu. Jesus labele iha hirus ona ba buat aat ida-ne’e?
Marcos 10:13, 14 no Marcos 3:4, 5 fó ezemplu barak liután kona-ba Ninia indignasaun neʼebé loos. Bainhira ema lori labarik kiʼik sira ba Jezús no “dixípulu sira si’ak sira ne’ebé lori sira,” Jezús “sai maka’as la kontente”—literalmente “indignadu.” Nia dehan ba sira, “ ‘Husik labarik ki’ik oan sira hakbesik mai Ha’u, no kenta bandu sira. Tanba Reinu lalehan mak sira nian ” (Markus 10:13, 14, Bíblia Kadi).
Iha fatin seluk, bainhira ema farizeu sira hein atu akuza Jesus katak nia sobu iha loron Sábadu hodi kura ema iha loron ne’ebá, Jesus husu ba sira, “ ‘Bele ka lae iha loron Loron Sábadu atu halo buat neʼebé diʼak ka atu halo aat, atu salva moris ka atu oho?’ ” ( Markus 3:4, 5 ) Nia “hateke ba sira ho hirus, laran-susar tanba sira-nia laran toos” no tuirmai kura mane neʼe ( Markus 3:5, 6 ). Kristu nia hirus asosiadu iha ne’e ho tristeza ba sira nia toos; buat maka hirus domin nian ne’ebé loos, hanesan hirus ne’ebé atribui ba Maromak iha Testamentu Tuan maka domin nia hirus ne’ebé loos. Oinsá maka domin labele laran-taridu ho buat aat, liuliu bainhira buat aat hakanek objetu sira domin nian?
Oinsá ita bele kuidadu atu la buka atu justifika hirus egoísta hanesan “indignasaun ne’ebé loos”? Tanba saida maka ida-ne’e fasil atu halo, no oinsá bele ita proteje ita-nia an hosi armadilha ne’ebé sutil maibé loos?
Kuarta 29 de Januariu
Maromak la fó terus ho hakarak rasik
Iha Bíblia tomak, Maromak hatudu beibeik Ninia paixaun iha favor husi ema sira ne’ebé hetan opresaun no ema sira ne’ebé hetan opresaun no Ninia ema loos sira ne’ebé korresponde indignasaun hasoru vítima no opresór sira. Se laiha aat, Maromak sei la hirus. Nia hirus maka de’it no sempre hasoru ida-ne’e ne’ebé prejudika Ninia kriasaun.
Tuir Lamentasaun 3:32, 33 , Maromak la fó terus ho hakarak rasik (literalmente, Maromak la fó terus “husi Nia fuan”). Nia lakohi lori tesi-lia hasoru ema aat sira, maibé domin ikusmai presiza justisa.
Lia-loos ida-ne’e hatudu iha tempu hira maka Maromak kontinua perdua Ninia ema sira no fó beibeik ba sira oportunidade atu arrepende no hetan rekonsiliasaun ho Nia. Dala barak, liuhusi profeta sira, Maromak bolu atu Ninia povu, maibé sira lakohi rona (haree Jer. 35:14-17, Sal. 81:11-14).
Lee Ezra 5:12 no kompara ho Jeremias 51:24, 25, 44. Saida ida-ne’e esplika kona-ba tesi-lia ne’ebé mosu iha Jeruzalén liuhosi ema Babilónia sira? (Haree mós 2 Crôn 36:16 .)
_____________________________
_____________________________
_____________________________
Tuir Ezra 5, hafoin povu ho persistente no la arrepende halo Maromak sai hirus, ikusmai Nia hadook-an no “fó” ba povu “ ‘iha Nabucodonosor nia liman, Liurai Babilónia nian’ ” ( Esdras 5:12, 13 NKJV). Maibé Maromak halo ida-ne’e de’it hafoin “la iha ai-moruk” (2 Cr.
36:16), no ikusmai Maromak tesi-lia ba Babilónia tanba destruisaun neʼebé makaʼas liu ba Babilónia inflije ba Judá (Jer. 51:24, 25, 44; kompara ho Zak. 1:15).
Julgamentu barak seluk ne’ebé Eskritura deskreve hanesan lori hosi Maromak esplika hanesan instánsia sira iha ne’ebé Maromak “fó” ba ema sira liu ba sira-nia inimigu ( Juís 2:13, 14; Sal 106:41, 42 ), tuir povu nia desizaun sira atu husik Na’i no serbí “maromak” sira nasaun sira (Juíz. 10:6-16, Deut. 29:24-26). Maromak nia hirus hasoru buat aat, ne’ebé ikusmai sei kulmina iha eradikasaun ba buat aat hotu dala ida de’it hotu, mosu hosi Ninia domin ba ema hotu no hosi Ninia hakarak ba buat di’ak final universu nian, ne’ebé nia rasik iha interese iha kestaun tomak kona-ba sala no rebeliun no buat aat.
Oinsá maka faktu katak Maromak lakohi lori tesi-lia hasoru ema ruma afeta ita-boot nia komprensaun kona-ba hirus divinu no hirus? Se Maromak neineik atu hirus, ita labele iha pasiénsia liután no terus-naruk ho sira ne’ebé hale’u ita? Oinsá ita bele halo ida-ne’e enkuantu mós proteje no tau matan ba vítima sira husi hahalok aat?
Kinta 30 de Januariu
Show Compassion
Enkuantu hirus divinu maka buat ida ne’ebé “aat”, ida-ne’e la’ós immoral ka la iha domin. Iha kontráriu, iha Testamentu Tuan no Testamentu Foun, Maromak espresa hirus hasoru buat aat tanba Ninia domin. Hirus divinu maka aat tebes tanba natureza insidioza husi buat aat ne’ebé kontrasta ho Maromak nia di’ak no esplendor ne’ebé moos.
Kona-ba ida-ne’e, domin mak esensiál ba Maromak; hirus la’e. Iha ne’ebé laiha buat aat ka injustisa, laiha hirus. Ikusmai, Maromak nia asaun domin nian liu hodi halakon buat aat hosi universu mós sei efetivamente halakon hirus no hirus. No ida-ne’e tanba nunka tan sei iha sai injustisa ka aat ruma. Ba nafatin, sei iha de’it eternidade ksolok no justisa iha relasaun domin ne’ebé perfeitu. Sei nunka tan sai hirus divina tanba nunka tan sei iha nesesidade ba ida-ne’e. Saida hanoin furak ida!
Ema balun preokupa katak hirus divinu bele la ho intensaun foti hanesan fó lisensa ba vingansa umana. Lee Deuteronômio 32:35, 36 . Provérbios 20:22, Provérbios 24:29, Roma 12:17–21, no Ebreu sira 10:30. Oinsá maka testu sira-ne’e proteje hasoru ema nia vingansa?
_____________________________
____________________________
___________________________
Tuir Eskritura, Maromak iha direitu atu lori tesi-lia; no bainhira Nia halo, Nia sempre halo ho justisa ne’ebé perfeitu. Tantu Antigu no Testamentu Foun sira esplísitamente rezerva vingansa ba Maromak. Hanesan Paulo hakerek iha Roma 12:19, “Nunka halo vingansa rasik, doben sira, maibé husik fatin ba Maromak nia hirus, basá hakerek nanis ona: ‘Ha’u mak selu vingansa, Ha’u sei selu fali,’ dehan Na’i” (sita husi Deuteronômio 32:35).
Enkuantu Maromak ikusmai lori tesi-lia hasoru injustisa no aat, Kristus loke ona dalan ba ema hotu-hotu nebee fiar ba Nia. Loos duni, neʼe mak “Jezus . ne’ebé salva ita husi hirus ne’ebé sei mai” (1 Tes. 1:10, NKJV; kompara ho Rom. 5:8, 9). No ida-neʼe tuir Maromak nia planu: “Tan Maromak la hili ita atu hetan hirus, maibé atu hetan salvasaun liuhusi ita-nia Naʼi Jezús Kristu” (1 Tes. 5:9, NKJV). Hirus divinu la’ós anuladu, maibé sira ne’ebé fiar iha Jesus sei hetan libertasaun hosi hirus hanesan ne’e tanba Kristu nian
Iha dalan saida maka Kristu nia expiasaun hametin justisa enkuantu mós hasai ita husi hirus? Rekoñese katak provizaun ne’e halo ba ita-boot, maski ita-boot nia falta sira, ita-boot tenke sai laran-di’ak liután ba ema seluk?
Sexta 30 de Januariu
Hanoin liután: Lee Ellen G. White, “Idolatry at Sinai”, pp. 315–330, in Patriarchs and Prophets.
Iha kontestu sala karau-oan osan-mean nian, Ellen G. White hakerek: “Ema Israel sira halo ona traisaun, no ida-ne’e hasoru Liurai ida ne’ebé fó ona ba sira benefísiu sira no ne’ebé nia autoridade sira kompromete ona atu obedese. Atu governu divinu bele mantein justisa tenke hetan vizita ba traidór sira. Maibé maski iha ne’e nia mizerikórdia hatudu. Enkuantu Nia mantein Nia lei, Nia fó liberdade atu hili no oportunidade ba arrependimentu ba ema hotu. Só sira-ne’ehetan tesi ne’ebé maka persiste iha rebeliun.
hetan tesi ne’ebé maka persiste iha rebeliun. “Presiza katak sala ida-ne’e hetan kastigu, nu’udar sasin ida ba nasaun sira ne’ebé hale’u Maromak nia laran-moras hasoru idolatria. Hodi ezekuta justisa ba ema sala-na’in sira, Moisés, nu’udar Maromak nia instrumentu, tenke husik rejista protestu solene no públiku ida hasoru sira nia krime. Hanesan ema Izraél tuirmai tenke kondena idolatria husi suku viziñu sira, sira nia inimigu sira sei soe fali ba sira akuzasaun katak ema sira ne’ebé reklama katak Jeová nu’udar sira nia Maromak halo ona karau-oan ida no adora ida-ne’e iha Horeb. Depois maski obrigadu atu rekoñese lia-loos ne’ebé maka’as, Israel bele hatudu ba destinu aat hosi transgresor sira, hanesan evidénsia katak sira nia sala la hetan sansaun ka deskulpa.
katak sira nia sala la hetan sansaun ka deskulpa. “Domin la menus husi justisa ezije katak ba sala ida-ne’e julgamentu tenke hetan inflisaun. . . . Ne’e maka Maromak nia mizerikórdia ne’ebé maka ema rihun ba rihun sei hetan terus, atu prevene nesesidade atu vizita julgamentu sira ba millaun sira. Atu hodi salva ema barak, Nia tenke fó kastigu ba ema uitoan.”—Ellen G. White, Patriarchs no Proff, pp. 324, 325.
Pergunta ba Diskusaun:
- Tanba saida maka ita-boot hanoin ema barak luta ho konseitu hirus divina? Saida mak ajuda Ita atu komprende ida-neʼe?
- Problema saida mak sempre mosu wainhira ema buka vingansa katak nunka mosu bainhira Maromak buka?
- Oinsá maka Maromak nia tesi-lia hasoru Israel hafoin karau-oan osan-mean rebeliaun mós instánsia ida mizerikórdia divina nian? Ezemplu saida tan iha Eskritura hatudu katak maski Maromak nia tesi-lia maka hahalok domin nian?
- Maski ita komprende katak Maromak ho justisa sai sai hirus hasoru buat aat no lori tesi-lia ho justisa neʼebé perfeitu, importante oinsá ba ita atu hadook-an hosi kondena ema seluk? Diskuti ida-ne’e liuliu tuir 1 Korinto 4:5.
