SABBATH SCHOOL DEPARTMENT
TIMOR-LESTE MISSION
Lisaun 5
Nasaun sira: Parte 2
Sábadu Lokraik
Lee ba Estuda Semana Ida-ne’e nian: Jen 2:9-17; Dan 2:31-35; Isa 17:12-13; Dan 7:1-3; Rom 3:10-19; Apok 12:15-16; Apok 10:1-11
Testu Memória: Hakmatek ba, no hatene katak Ha’u mak Maromak, ema sei foti aas Ha’u iha nasaun sira-nia leet, no sira sei foti aas Ha’u iha mundu.” __ (Salmu 46:10, Bíblia Kadi)
Durante sékulu barak, ema balun argumenta katak Maromak hakarak monu, katak ida-ne’e maka Ninia intensaun ba umanidade atu tun ba sala no mate, no nune’e lori Nia—iha Jezús nia pesoál—ba krús. Afinal, oinsá tan Nia bele hatudu ho kbiit no klaru profundidade Ninia domin ba umanidade duké mate iha krús ba sira? Ho liafuan badak, hanoin maka, Maromak presiza umanidade atu monu.
Ida-ne’e maka pozisaun ida ne’ebé aat no triste atu iha. Maromak nia intensaun nunka atu Satanás ka umanidade monu. Satanás nia rebeliun, no tuirmai umanidade nia rebeliun, maka trajédia ida ho konsekuénsia boot tebes, no ita-nia ksolok iha Nia sei sai kompletu se ita-nia inan-aman dahuluk sira la monu.
Iha semana ida-ne’e, ita sei kontinua haree ba problema sira ne’ebé kauza hosi Monu no hakarak ba governu ema nian ne’ebé kontrariu ho Maromak nia governu. Lia-loos sira-ne’e hateten ho kbiit iha livru Daniel, ne’ebé hatudu katak Maromak loos bainhira Nia fó avizu ba Ninia povu kona-ba saida maka sei akontese bainhira sira fila kotuk ba Nia no hili liurai ida iha rai. ida-ne’e maka saida loos maka sira hetan: liurai rai nian sira iha retornu. Ida-ne’e maka saida loos maka sira hetan: liurai rai nian sira iha retornu, no ema sala-na’in sira ukun ema sala-na’in sira—nunka kombinasaun di’ak ida.
*Estuda lisaun semana ida-ne’e nian hodi prepara ba loron Sábadu, 3 de Maiu
*27 de Abril
Domingu
Ukun-Fuan Dahuluk
Jardim Eden maka sala-aula ida ba Maromak nia povu dahuluk, fatin ida iha ne’ebé sira nia interasaun ho kriasaun sei hanorin beibeik sira no sira nia oan sira kona-ba Kriadór. “Kaben-na’in santu sira laos de’it labarik sira iha Maromak nia kuidadu aman nian,” Ellen G. White hatudu, “maibé estudante sira neʼebé simu instrusaun husi Kriadór neʼebé matenek tebes. . . . Ministériu sira husi universu neʼebé ema bele haree—‘Nia nia serbisu furak sira neʼebé perfeitu iha koñesimentu’ (Jób 37:16)—fó ba sira instrusaun no ksolok neʼebé la hotu.”— Patriarchs and Prophets, p. 50, 51.
Lee Jênesis 2:9-17 . Saida mak ukun-fuan primeiru, bandu, neʼebé Maromak fó ba ema, no tanbasá mak ida-neʼe importante tebes?
________________________________
Uzu dahuluk hosi verbu baze tswh. “Ukun-fuan”, ne’ebé Maromak fó ba ema maka iha Gênesis 2:16, ukun-fuan atu labele han ai-fuan husi ai-hun koñesimentu di’ak no aat nian. Oinsá mak koñesimentu ruma bele bandu? La’ós sempre útil atu esperiénsia no hatene liután?
La tuir Eskritura: Maromak iha intensaun atu eduka didi’ak Ninia povu enkuantu salva sira hosi terus ba tempu naruk ne’ebé siénsia balu hamosu, hanesan saida maka sei akontese depois bainhira ema hili atu ukun sira-nia an rasik duké hetan lideransa hosi Maromak rasik.
Liutiha tinan rihun ba rihun, bainhira Israel husu liurai ida, Maromak tau konsekuénsia sira (hanesan ita deskobre iha semana kotuk), no Nia hatete ba Ninia povu katak desizaun atu hadook-an hosi Ninia ukun diretu sei dura to’o tempu-nia rohan.
Nu’udar Israel nia liurai sira sai aat ba beibeik, Maromak nia povu aliansa nian sai mundanu tebes, no dook tebes hosi sira-nia objetivu sira, to’o Nia fó liután ba sira buat ne’ebé sira hakarak: ukun umanu.
Estuda livru Daniel nian hasoru background ida-ne’e bele sai iluminasaun: la’ós de’it série reinu sira-nian ne’ebé deskreve iha livru nia vizaun sira maka akuzasaun ida ba “jentiu sira”—paganu sira—maibé ida-ne’e mós akuzasaun ida ba Israel nia fallansu, sira nia rekuza atu halo tuir Ninia mitswot (ukun-fuan sira). Sujeitu ba sékulu barak, envezde liberdade ne’ebé maka fó uluk iha Eden, sai hanesan sala foun ida iha ne’ebé fuan sira ne’ebé prontu bele asiste kontraste maka’as entre reinu sira mundu ida-ne’e nian no reinu Maromak nian.
Hanoin kona-ba tipu koñesimentu sira, maski agora, ne’ebé ita barak prefere la hatene. Oinsá mak ida-neʼe ajuda ita atu komprende saida mak bandu iha Eden?
Segunda
Daniel 2
Iha tempu dadur Babilónia nian, liuhusi profeta Daniel, Nai Maromak aprezenta deskrisaun sira ne’ebé maka’as liu ne’ebé maka ita iha kona-ba relasaun entre Ninia povu no reinu sira mundu ida-ne’e nian. Nia povu la’ós ona autónomu; sira agora sei hetan konsekuénsia sira hosi sira-nia opsaun sira. (No, karik, aprende husi sira?)
Lee Daniel 2:31-35. ne’ebé fornese vizaun panorámiku ida kona-ba istória mundu nian to’o tempu nia rohan. Lia-loos importante saida deʼit mak ita bele aprende husi profesia furak neʼe?
________________________
________________________
Iha sékulu XIX nia rohan, ema barak maka hatudu konfiansa foun iha progresu umanu. Espozisaun Paris nian (1900), porezemplu, maka espozisaun ida ne’ebé notável kona-ba otimizmu kona-ba futuru. Konserteza, ho ita-nia avansu teknolójiku no sientífiku sira hotu, barak hosi umanidade nia problema aat liu sei iha rohan! Nu’udar umanidade tama iha sékulu XX, entre pensadór barak iha optimismu boot katak ideál sira Ilustrasaun nian—hanesan ema nia perfeisaun no kbiit razaun nian—sei loke era foun furak ida ba umanidade.
Maibé Funu Mundiál I, estraga lalais mehi sira-ne’e, no iha sékulu XX nia rohan, ita lakon ona ema millaun 200 resin ba funu. Ita bele avansa ona iha sentidu teknolójiku, maibé konserteza la’ós iha sentidu morál. Atu parafrazea Martin Luther King Jr., ita iha misil sira ne’ebé orienta maibé ema sira ne’ebé orienta sala. No ida-ne’e maka kombinasaun ida ne’ebé maka halo tauk tebes.
Estudante profesia barak nota ona katak metal sira iha Daniel 2 sai hosi folin-boot liu ba folin-laek: osan-mean iha folin liu duké osan-mutin, osan-mutin iha folin liu duké kobre, no kobre iha folin liu duké besi, to’o ita remata ho de’it besi no rai-mean.
Charles Darwin, Karl Marx, no pensadór sira seluk iha sékulu XIX koko atu konvense ita katak ema sira hadia beibeik—katak ita evolusaun biolójikamente no sosiálmente. No maski iha dalan balun ezisténsia umana hadi’a ona (pelumenus iha nivel fíziku), sé loos mak haree ba futuru mundu ida-ne’e nian, hanesan agora governa no lidera, ho optimismu barak ba dame, seguransa no prosperidade?
Jezús fo alerta, “Imi sei rona kona-ba funu sira no lia-bosok sira kona-ba funu… Tanba nasaun sei kontra hasoru Nasaun seluk, reinu ida hasoru reinu seluk. Sei iha hamlaha no rai nakdodo iha fatin oioin” (Mateus 24:6-7). Maski iha avizu sira-ne’e, oinsá mak ita bele sente kmaan hodi hatene katak ita hetan ona avizu kona-ba ida-ne’e?
Tersa
Daniel 7
Mehi husi Daniel 2 aprezenta uluk ba liurai Babilónia ida. Vizaun husi Daniel 7, iha kontraste, aprezenta ba profeta ebraiku ida, membru ida husi Maromak nia povu aliansa nian.
Daniel hatudu asuntu hanesan ho Nabucodonosor maibé hosi perspetiva ida ne’ebé diferente. Envezde estátua ida, nia haree nasaun sira ne’ebé mosu hosi tasi, rezultadu hosi anin ne’ebé halo bee nakdoko. Nasaun sira-ne’e iha estadu kontínuu konflitu nian, ne’ebé hamosu mudansa perpétua iha podér entre sira.
Pasajen sira hanesan Salmo 65:5–8; Isaías 17:12, 13; no Jeremias 46:7, 8 uza analojia kona-ba bee-saʼe no laloran atu hatudu barullu iha nasaun sira-nia leet.
Iha kontraste, Rai Prometidu eziste, pelumenus ba períodu tempu ida, nu’udar illa dame no seguransa nian iha tasi reinu jentiu sira-nia leet—nasaun sagradu ida ne’ebé harii iha fundasaun sólidu Maromak nia governu nian, ne’ebé kontrariu ho nasaun sira ne’ebé la kontrola iha nia sorin-sorin
Lee Daniel 7:1-3 . Iha movimentu barak iha senáriu ida-ne’e. Lisaun saida maka ita bele foti hosi imajen ida-ne’e, hanesan animál ne’ebé mosu uluk husi tasi?
_____________________________
_____________________________
Daniel haree kaos funu jentiu nian husi tasi-ibun, bainhira derrepente animál sira hahú mosu iha rai-maran—iha nia teritóriu! Problema jentiu sira nian agora sai ona ninia povu nia problema. Sira hili atu moris hanesan ema jentiu sira, nune’e agora sira sei moris ho (no iha okos) ema jentiu sira. Hahú ho dominasaun Babilónia nian, Maromak nia povu aliansa nian nunka tan goza autonomia kompletu ka dura kleur.
Lakon autonomia ida-ne’e ba Maromak nia povu ohin loron sei persiste to’o tempu nia rohan, bainhira Kristu ikusmai hetan restaurasaun ba Ninia fatin loloos nu’udar ita-nia Liurai. Iha Testamentu Foun, Maromak nia povu kontinua terus iha Impériu Romanu nia liman-fuan boot nia okos no tuirmai iha persegisaun sira hosi dikur ki’ik, Roma jentiu nia susesór
Maski, istórikamente, nasaun balu di’ak liu duké sira seluk, no era balu pasífiku liu duké sira seluk, maioria boot hosi istória nasaun sira, povu sira, no impériu sira nian simplesmente la’o hosi trajédia ida ba trajédia seluk, hosi opresor ida ba opresor seluk. No dala barak ida-ne’e buat hotu halo iha ukun-na’in sira nia okos ne’ebé reklama de’it intensaun di’ak liu ba sira nia povu rasik. Kontraste tebes ho ukun ne’ebé Maromak hakarak ba Ninia povu, se de’it sira hili ida-ne’e.
Oinsá maka Roma 3:10-19 ajuda esplika buat barak kona-ba ita-nia mundu? Oinsá maka versíkulu 19 hatudu liuliu tansá ita presiza tebes evanjellu iha ita-nia moris?
Kuarta
Entre Rai (Mundu) no Tasi
Imajen rai no tasi nian iha Bíblia, liuliu ba profesia, bele sai instrutivu tebes. Hanoin toʼok kona-ba símbolu rai no tasi nian iha Bíblia nia profesia, neʼebé la hanesan tebes.
“Simbóliku, bainhira rai no tasi tau hamutuk, rai dala barak reprezenta mundu neʼebé iha orden, ka mezmu rai Izraél nian, enkuantu tasi refere ba nasaun jentiu sira neʼebé ameasa nia hanesan tasi ameasa rai.”—Beatrice S. Neall, “Sealed Saints and the Tribulation,” iha Symposium on Revelation, livru 1, ed. Frank B. Holbrook (Silver Spring, MD: Institutu Peskiza Bíbliku, Konferénsia Jerál Adventista Loron Hitu nian, 1992), p. 260.
Iha pensamentu ida ne’e, rai nu’udar fatin estabilidade nian, ne’ebé hatuur iha Maromak nia governu nia leten; tasi reprezenta turbulénsia instável hosi nasaun sira ne’ebé harii iha orgullu umanu
Ho ideia ne’ebé espresa iha leten nu’udar background, lee Apokalipse 12:15, 16 no Apokalipse 13:1, 11. Haree justapozisaun entre bee no rai. Oinsá mak sira uza, no saida mak sira bele hanorin ita kona-ba oinsá atu komprende profesia?
___________________________
___________________________
Haree katak dragão uza bee hodi fó-terus ba feto (igreja). Hanesan ita haree ona, iha profesia dala barak bee simboliza mundu nian governu sira no turbulénsia no kaos ne’ebé dala barak akontese ba sira. Tanba ne’e, ita bele haree oinsá Satanás bele uza ema lubun boot, ne’ebé dudu husi sira nia líder sira, hodi fó-terus ba Maromak nia povu iha istória igreja nian barak.
No mós, Adventista Loron Hitu nian komprende ona Apokalipse 12:16 hodi refere ba migrasaun hosi sarani sira ne’ebé hetan persegisaun ba Mundu Foun. Se ita-nia komprensaun kona-ba rai no tasi loos, saida maka ida-ne’e hatete kona-ba fundasaun repúblika Amerikanu?
Ita bele konsidera ida-neʼe nuʼudar “rai” iha dalan neʼebé hanesan ho “Rai neʼebé Maromak promete” ka lae—fatin neʼebé haketak ba Maromak nia povu? Ida-ne’e bele tansá maka animál rai nian mosu uluk hanesan bibi-malae? Maski Amérika nunka sai “Israel Foun” hanesan nia fundadór sira uluk nian balun gosta haree, iha tempu naruk nia laran ida-ne’e sai hanesan rai ida ho liberdade relijioza ba ema millaun resin iha mundu ne’ebé hetan opresaun relijioza.
Infelizmente, animál ne’ebé hanesan bibi-malae ne’e loron ida sei ko’alia “hanesan samea” (Apok. 13:11, NKJV). Estadus Unidus, durante tempu naruk sai hanesan farol relijiozu nian liberdade ba ema ne’ebé hetan persegisaun, sei sai persegidór relijiozu ne’ebé dominante! Ida-ne’e maka ezemplu seluk ida kona-ba saida maka akontese bainhira umanidade hili atu ukun nia an rasik envezde hetan ukun husi Maromak
Kinta
Halo profesia fali
Igreja restu moris iha Mundu Foun, iha ne’ebé maka sira ne’ebé buka liberdade relijioza halai durante sékulu sanulu-resin-hitu no sékulu XVIII. Haree ba obstákulu relijiozu no polítiku sira ne’ebé maka eziste kleur ona iha fatin seluk, iha dúvida katak lansamentu ida-ne’e movimentu sei sai lalais ka maka’as iha fatin seluk hanesan iha rai foun ne’ebé sai Estadus Unidus.
Lee Apokalipse 10:1–11, ne’ebé deskreve movimentu nia moris. Buka elementu balu neʼebé ita estuda ona, hanesan “nasaun sira”, rai, no tasi. Aplika kuidadu apropriadu atu nune’e katak ita-boot la lee barak liu iha pasajen, saida maka ita-boot bele hetan iha konta ida-ne’e?
_________________________
_____________________________________________________
Anju ne’e hakilar ho lian maka’as, hanesan anju na’in tolu iha Apokalipse 14 no anju iha Apokalipse 18 halo. Ida-ne’e maka momentu urjente ida iha istória bainhira serbisu igreja restu nian estabelese ba “ ‘povu barak, nasaun, lian, no liurai barak’ ” (Apok.10:11).
Anju ne’e kaer “livru ki’ik” ida—karik livru Daniel nian (haree Dan. 12:4)—ne’ebé loke ba dala uluk iha jerasaun barak nia laran. Nia iha ida ain iha tasi no ida seluk iha rai. Ida-ne’e bele iha referénsia ba ideia katak mensajen ne’e kobre globo, tantu Mundu Tuan no Mundu Foun. Ida-ne’e bele mós sai referénsia ida ba ideia katak mensajen ida-ne’e ba nasaun hotu-hotu: sira ne’ebé moris iha rai-maran no sira ne’ebé moris iha tasi “Jentiu” nian.
Mundu, ikusmai, sei hetan naroman ho Maromak nia glória, no mensajen ikus sira hosi Apokalipse 14 lori ba ema hotu. Hanesan ho Israel, ita-nia mandatu nu’udar igreja maka atu haklaken evanjellu “ ‘iha mundu tomak nu’udar sasin ba nasaun hotu-hotu, no depois rohan sei to’o’ ” (Mat. 24:14).
Maromak dudu hela istória umana ba nia konkluzaun boot: impériu umanu nia rohan no Kristu nia entronizasaun permanente. Lee Daniel 2:34, 35, 44, 45. Bíblia fó sai ho klaru, lahó ambiguidade ruma, katak reinu mundu nian sira-ne’e hotu sei halakon, lahó vestíjiu ida hosi sira no sira nia legadu aat sira, no sei troka ho Maromak nia reinu rohan-laek, iha ne’ebé sala, terus, moras, aat, no mate sei la moris hi’as tan.
Haree ba oinsá loos maka profesia sira iha Daniel 2 no 7 prevee kona-ba mosu no monu hosi impériu mundiál sira-ne’e hotu. Tanba saida maka ezatidaun ne’e, ne’ebé furak se ita hanoin kona-ba bainhira hakerek Daniel, ajuda ita atu fiar Nia kona-ba promesa kona-ba Maromak nia reinu finál no rohan-laek?
Sexta
Hanoin liután: Lee Ellen G. White, “The Tower of Babel,” pp. 117–124, iha Patriarka sira no Profeta sira
“ ‘Ha’u haree lalehan foun no rai foun: tanba lalehan dahuluk no rai uluk liu tiha ona.’ Apokalipse 21:1. Ahi ne’ebé han ema aat hamoos rai. Vestuáriu hotu-hotu hosi maldisaun ne’e lakon tiha. Laiha infernu ne’ebé sunu ba nafatin ne’ebé sei rai iha ema sira ne’ebé hetan salvasaun konsekuénsia sira ne’ebé maka’as hosi sala.
“Lembransa ida de’it maka hela: ita-nia Redentór sei lori nafatin marka sira Ninia kruzifikasaun nian. Iha Ninia ulun ne’ebé kanek, iha Ninia sorin, Ninia liman no ain sira, maka úniku vestíjiu sira husi obra kruél ne’ebé maka sala halo. Dehan profeta, hodi haree Kristu iha Ninia glória: ‘Nia iha raiu nabilan sira ne’ebé sai hosi Ninia sorin no iha ne’ebá maka Nia subar: kbiit.’ Habakuk 3:4, marjen. Sorin ne’ebé maka sona ne’ebé maka suli mota mean ne’ebé maka rekonsilia ema ho Maromak—iha ne’ebá maka Salvadór nia glória, iha ne’ebá ‘subar Ninia kbiit.’ ‘Kbiit boot atu salva,’ liuhosi sakrifísiu redensaun nian, tanba ne’e Nia forte atu ezekuta justisa ba sira ne’ebé despreza Maromak nia mizerikórdia. No sinál sira Ninia umillasaun nian maka Ninia onra aas liu; iha tempu rohan-laek sira kanek sira Kalváriu nian sei hatudu Ninia hahi’i no deklara Ninia kbiit.”—Ellen G. White, The Great Controversy, p. 674.
Pergunta ba Diskusaun:
- Ikusmai, realizasaun hotu-hotu iha rai, la importa oinsá boot, la importa oinsá boot, la importa oinsá inspirador no gloriozu, sei nakfilak ba rai-rahun, ba ahu-ruin, no ikusmai lakon ba nafatin. Ne’e inklui buat boot no gloriozu saida de’it iha rai ne’ebé ita-boot bele realiza ona ka realiza daudaun. Tanba saida maka
- Haree didi’ak ba animál tasi nian iha Apokalipse 13:1–10. Iha dalan saida maka animál ne’e maka konsekuénsia naturál hosi hanoin Babel nian? Klaru katak neʼe mak ema nia “nasaun” hotu, husi Babilónia toʼo podér kiʼik. Karakterístika saida husi impériu ida-idak ita-boot nota ona katak persiste iha tempu tomak? Iha dalan saida maka mundu reflete nafatin valór sira Babilónia ka Roma, porezemplu?
- Oinsá ita nu’udar Adventista sira hetan ekilíbriu ne’ebé loos entre tuir Na’i no obedese ba lei sira hosi nasaun ka governu saida de’it maka ita moris iha okos? Saida maka akontese bainhira obediénsia ba ida lori ba dezobediénsia ba ida seluk?
